ESB-aðildarviðræðurnar: Viljum við ekki frekar fá að vita það sem máli skiptir?

Það ferli sem Ísland sogaðist inn í með aðildarumsókn að ESB er rammasta alvara. Það veit þorri þjóðarinnar og það er engin tilviljun að andstaðan við aðild Íslands að ESB var orðin mjög mikil áður en ljóst varð í hvaða óefni var komið á Evru-svæðinu.

Hvað er það sem við viljum raunverulega fá að vita?

Viljum við ekki fá að heyra það sagt af fullum heiðarleika hvað aðildarferlið kostar okkur raunverulega? Hvað það kostar að borga öllu því ráðuneytisfólki og starfsfólki stofnana, opinberra sem annarra, kaup fyrir að breyta regluverki samfélagsins svo það uppfylli kröfur ESB? Væri þessum tíma og þessu fé ekki betur varið í annað? Og þá eru ekki talið það vinnutap og kostnaður sem hlýst að utanferðum. 

Viljum við ekki fá að vita hversu miklar breytingar er verið að gera á stjórnsýslu Íslands áður en við ,,fáum að vita hvað er í pakkanum"? 

Viljum við ekki fá að vita hvort þessar breytingar eru gerðar með hagsmuni almennings í huga eða til að hlýða tilskipunum og dómum sem fallið hafa í ESB?

Viljum við ekki fá að vita hvort þær breytingar sem verið er að gera eru afturkræfar ef þær reynast nú ólánlegar?

Viljum við ekki fá að vita hvaða afleiðingar sumar þær reglugerðir sem við erum að undirgangast nú þegar munu hafa á atvinnulíf og lífið í landinu?

Viljum við ekki fá að vita hversu miklu stendur til að breyta áður en óvinsælu og umdeildu kaflarnir, um landbúnaðarmál og sjávarútveg verða opnaðir?

Ef við viljum vita það sem raunverulega skiptir máli þá þýðir ekki að bíða endalaust. Við viljum vita sannleikann núna og ekki halda áfram ESB-aðildarviðræðum sem geta tekið óratíma og engu skilað, nema einhverjum pakka sem við annað hvort verðum að taka við, hvað sem í honum er, eða henda á haugana. 

 

Endilega heimsækið villikattabloggið

Á blogginu villikettir.blog.is er bloggað um villiketti og annað fólk sem kennir sig við Regnbogann þessa dagana.

Það er engin leið að hætta ...

Nokkuð oft hef ég reynt að hætta í pólitík. Seinast í janúar, og hafði þá verið óvirk í flokksstarfi í meira en hálft ár. Svo hringdu vinir mínir í mig í byrjun þessa mánaðar. Ég held ég verði að fara að spila tölvuleik, sem ég þekki ekki haus né sporð á (og hætta í Angry Birds á meðan). Þessi virðist nefnilega dekka nokkurn veginn það sem ég er að fara að gera - það skilja eflaust margir áður en skellur í villikattatönnum: 

En held áfram að hafa þetta einka-bloggið mitt. 

Þeir sem vilja frekar pólitík geta skoðað eftirfarandi, sem ég er að fara að sinna betur en fyrr:

villikettir.blog.is

og síðan:

villikettir.is

 

Eldfimir tímar

Mér líður svolítið eins og veturinn 2008-2009. Einkennin eru svipuð, áreitið annað. Það hefur verið hrun, reiði brýst út, krafa um annað, nýtt og betra samfélag. Þá var það fjármálahrun þjófanna sem settu okkar samfélag, heimili og fyrirtæki á vonarvöl, nú er hrunið skriða af gömlum málum og nýjum sem varða kynferðisglæpi. Við erum á stigi reiðinnar, en krafan um annað, nýtt og betra samfélag er líka hávær. Nákvæmlega sama er að gerast út um allan heim, fjármálahrun og reiði í kjölfarið, skriða af gömlum og nýjum málum kynferðisglæpa. Reiði, krafa um nýja og betri veröld. Að sumu leyti verða aðstæður hér á landi til þess að allt samfélagið er undirlagt, smæð samfélagsins og áhrif hverrar einustu misgjörðar á næstum allar fjölskyldur, vinahópa, vinnustaði. En hrunið í Argentínu og Grikklandi er alvarlegt, kynferðisglæpirnir í Indlandi ógurlegir og afhjúpanir á glæpum Jimmy Saville í Bretlandi sýna sjúkt samtryggingarumhverfi. Þetta er allt að koma fram í dagsljósið og svo margfalt meira. Samfélagsmiðlar og miðlun upplýsinga hafa breytt veröldinni.

Við vorum aðeins á undan að sumu leyti hér á Íslandi hvað varðaði framvinduna í hruni fjármálakerfisins. Við hafa tekið erfið ár, varnarbarátta en ýmis vonbrigði og nú þykjast sumir greina að sé að sækja í sama ,,2007" farið. Ég vona að svo sé ekki, en útiloka það ekki. Ef okkur tekst ekki að láta þessar fjármálahamfarir leiða til einhvers góðs þá erum við hreinlega asnar. Þetta segi ég ekki síst vegna þess að ég má ekki til þess hugsa að sama þróun verði í kjölfar þeirrar reiði og kröfum og betra samfélag nú, þar sem virðist loks vera þjóðarsátt um að hætta að þagga niður glæpi og láta þá þannig viðgangast. Vonir og vonbrigði togast á um allan heim, hvort sem litið er á kjör fátækra, byltingu í Mið-Austurlöndum, harðnandi átök um byssueign í Bandaríkjunum eða þá öldu sem nú rís gegn kynferðisofbeldi.

Þriggja ára stúlka sem keyrði í gegnum gjóskuþoku og yfir gjallbunka á leið úr heimsókn frá Stínu frænku sinni á Suðurlandi fyrir margt löngu sagði, næst þegar stungið var uppá að skjótast í heimsókn til frænkunnar: ,,Æ, nei, ekki til Stínu, ég nenni ekki eldgos!" Önnur, ögn eldri, sagði við mömmu sína eftir aðeins of bitra lífsreynslu af heimilisofbeldi og fleiri hremmingum: ,,Æ, mamma, ég nenni ekki að þroskast!" Umbrotatímar eru alltaf erfiðir og það er allt í lagi að ,,nenna ekki eldgos" ef maður á val. Verst að valið er ekki alltaf til staðar. En það er eiginlega þegnskylda að þroskast.

Karlar eru körlum verstir

Hvernig er það með þessa karlmenn? Þegar tekist hefur að finna frambærilegan karlmann í efsta sæti á framboðslista, þá skal alltaf koma til sögunnar annar karl sem sækist eftir sæti hins fyrrnefnda. Það ætlar að sannast hið fornkveðna, karlar eru körlum verstir.

Eldgos eru auðvitað ekkert fyndin, en ...

Eins og flestir Íslendingar ber ég óttablandna virðingu fyrir náttúruöflunum. Og innst inni veit ég auðvitað að eldgos eru ekkert fyndin. En hins vegar þá vill svo til að þrjár af uppáhaldsskemmtisögunum mínum tengjast allar Heimaeyjargosinu, sem ég man eftir eins og aðrir á mínum aldri. Ekki tókum við fjölskyldan mikinn þátt í því sem þar gerðist og á eftir, tókum þó að okkur eina ólétta flóttatík og hún gaut einum hvolpi á heimilinu.

En það er önnur saga. Ein þekktasta skemmtisagan er eflaust þessi (hér fengin af ruv.is kringum goslokahátíð í sumar):

Meðal annars [fluttu leikarar] fræga sögu af viðbrögðum Boga heitins í Eyjabúð. Sá sem seldi honum alltaf gos kom til hans og sagði: „Bogi, það er komið gos" og Bogi svaraði: „Settu það bara á tröppurnar, vinurinn."

Önnur er ættuð úr fjölskyldu eða vinahópi einnar vinkonu minnar og þegar ég setti hana á Facebook bárust mér einhverjar leiðréttingar, en hér er hún eins og ég heyrði hana, stutt og einföld:

Kona nokkur sagði: ,,Mig dreymdi mannsnafnið Arnaldur, og það var eins og við manninn mælt, átta árum síðar fór að gjósa í Heimaey!"

Sú þriðja er sönn saga sem við Gunna vinkona upplifuðum um morguninn þegar bátar Eyjamanna sigldu í Þorlákshöfn og fjölskyldur sóttu sína nánustu þangað. Meðal annars féll niður tími í bókmenntafræði hjá einum kennara okkar. Við snerum því til baka úr skólunum og mættum einni skólasystur okkar sem kom hlaupandi, aðeins of sein í tíma. Hún spurði hvers vegna við værum að fara til baka og við svöruðum (sem satt var): ,,Það fellur niður tími vegna þess að konan hans Vésteins á ættingja í Vestmannaeyjum." - Við skildum ekkert í því hvers vegna þessi skólasystir okkar varð eitt spurningarmerki í framan. 

Skemmtileg tilviljun

Varla hafði ég sett inn færslu um útvarp þegar annar dyggur útvarpshlustandi á heimilinu datt niður í dagskrá sem oft er gaman að hlusta á, Þemakvöld útvarpsins. Og þar mátti í gærkvöldi heyra eldgamlan útvarpsþátt sem ég gerði, raunar þann fyrsta í fullri lengd, en hann hét Snjórinn og skáldin. Þökk sé nýrri tækni gat ég hlustað á þetta brot úr fortíðinni, frá því ég var 26 ára og gekk með annað barn okkar hjónanna. Það leynist margt í útvarpsdagskránni og hér er þemakvöldið í heild, en þar er margt annað gott að finna sem minnir á veturinn en þennan þátt minn og þeir sem deila minni skoðun um að útvarpið sé skemmtilegasti miðillinn geta smellt á tengilinn hér að neðan eða stokkið beint í minn þátt sem byrjar á mínútu 105 (þetta seinasta er komið inn vegna ábendingar um að þemakvöldið sé nokkuð langt, en eins og segir í yfirskriftinni: Ekkert liggur á):

http://www.ruv.is/sarpurinn/ekkert-liggur-a-themakvold-utvarpsins/22092012-0

Þessi upprifjun gæti hrint af stað nýrri umfjöllun um talmálsþætti í útvarpi, sem eru það efni sem mest er lagt í og oft gaman að hlusta á, ef maður gefur sér tíma. En eðli málsins samkvæmt gefst oftar tóm til að hlusta á tónlist í erli dagsins.

Útvörp

Mér hefur alltaf fundist útvarp skemmtilegasti miðillinn og finnst enn. Það er ekki bara vegna þess að þegar ég var lítil var lítið um sjónvarp. Eina efnið í Kanasjónvarpinu sem ég hafði gaman af og laumaðist til að horfa á hjá ömmu (og síðar hjá Dúkku á neðstu hæðinni), var kosningabarátta Nixons og Kennedys haustið 1959 og þegar Bítlarnir komu fram í þætti Ed Sullivan nokkrum árum síðar. Þegar íslenska sjónvarpið byrjaði þá leist mér svo sannarlega ekki á dagskrána, en á dagskrá fyrstu kvöldin (miðvikudag og föstudag) var meðal annars, auk ávarps útvarpsstjóra í guðs friði, bæði Dýrlingurinn og Steinaldarmennirnir. Mér fannst einum of að fá bæði eitthvað kaþólskt dýrlingarugl og fræðsluþátt um fornaldarsögu í einum pakka og dagskráin ekki lofa góðu. Síðar komst ég að því að Dýrlingurinn var spennuþáttur með Roger Moore, sem seinna varð ,,skemmtilegi“ Bond-inn. Steinaldarmennirnir Fred Flintstone, fjölskylda og vinir voru líka aðeins annað en ég hafði haldið. Þá fór ég að venja komur mínar enn frekar en áður til Hönnu frænku minnar.

Leikrit, framhaldssögur og tónlist til forna

Útvarpið hélt áfram að heilla. Nýlega endurvakti RUV spennuna kringum leikritið ,,Hulin augu“ en ég spilaði sjóræningjaútgáfu af þeim þætti fyrir börnin mín og vini þeirra í sumarbústað í Húsafelli þegar þau voru kringum tíu ára aldurinn og þau fengu sama hrollinn og ég hafði fengið á svipuðum aldri þegar þetta vinsæla framhaldsleikrit var frumflutt. Ég man líka svolítið óljósar eftir leikritum og framhaldssögum á borð við ,,Milljón mílur heim“ (Space Oddity þeirra tíma), Andrómedu og Seið Satúrnusar. Svo reyndi á heilasellurnar þegar ég datt í Ibsen, Afturgöngur og Þjóðníðing. Toppurinn var samt Biedermann og brennuvargarnir eftir Max Frisch. Svo fór ég að hlusta á ,,Lög unga fólksins“ og ný vídd opnaðist, tónlist í útvarpi, þar sem ég hafði haft takmarkaðan áhuga og þroska til að hlusta á sinfóníugaulið milli kl. 15 og 16 á daginn og enn fæ ég hroll þegar Al Caiola (Kajóla) og Edmundo Ros(s) eru spilaðir, sem er reyndar fátítt. Enn ömurlegra fannst mér þegar stillt var á ,,Kanann“ og eilíf kántrýtónlist hljómaði í bland við Jim Reeves, sem mér fannst að hlyti að hafa dáið gagngert til að kvelja mig með ódauðlegu lögunum sínum (sem betur fer heyrast þau æ sjaldnar). Radio Luxembourg og Radio Caroline, sjónræningjastöðvarnar sem komu, sáu, sigruðu og hættu, voru mun meira spennandi.

Fleiri stöðvar, minni fjölbreytni

Seinna fór ég að vinna við útvarpsþáttagerð og hef aldrei alveg hætt því. Aðallega í Ríkisútvarpinu, sem enn var bara eitt þegar ég byrjaði. Skemmtilegasta fjölmiðlun sem hægt er að taka þátt í, en ekki hægt að gera það nema takmarkað í hérumbil sjálfboðavinnu. Eftir dagskrárgerðarnámskeið sem haldin voru 1977 og 1978 var reyndar stofnað Félag lausráðinna dagskrárgerðarmanna, með núverandi forseta Alþingis og fleira gott fólk framarlega í flokki. En flest misstum við verkefnin þegar félagið fór að láta að sér kveða í kjarabaráttu, einhverjum fimm árum eftir að námskeiðin góðu voru haldin. Svo kom verkfall/verkbann sem skrúfaði fyrir útvarpið. Íslenskar sjóræningjastöðvar voru stofnaðar og í kjölfarið var allt í einu allt fullt af útvarpi. Fjölbreytnin jókst ekki, þvert á móti, ,,playlistar“ héldu innreið sína og sumir fylgja þeim enn.

Batnandi útvarpi er best að lifa

Nú er komið á ákveðið jafnvægi, að vísu ekki lengur bundið við útvarpið eitt. Alls konar valkostir, svosem hlaðvarpið, YouTube og tonlist.is allra þjóða, hafa aukið úrval góðs útvarpsefnis og tónlistar. Tónlistarstöðvar eru ögn fjölbreyttari en fyrr. Umburðarlyndi mitt í tónlistarmálum hefur líka vaxið, en óþol fyrir ýmsu öðru að sama skapi einnig. Hef gert þarfagreiningu sem ég styðst við við útvarpshlustun:

1. Hlusta ekki á útvarpsstöðvar/-þætti þar sem ég á á hættu að verða fyrir barðinu á innhringingum hlustenda. Ömurlegra útvarpsefni get ég varla hugsað mér. Nógu lítið gefin fyrir síma þótt ég lendi ekki líka í að hlusta á (oftast leiðinleg) símtöl í útvarpi. Eins og allar góðar reglur á þessi undantekningar. Ég hlusta á næturútvarp um helgar þegar Guðni Már Henningsson spilar tónlist á Rás 2, þangað til einhver hringir inn. Þá er tími til kominn að slökkva. Endrum og sinnum eru innhringingar í síðdegisútvörpum og þá skipti ég með hrolli og meira að segja X-ið hleypir símtölum að í sumum þáttum, vont mál. Sumum finnst gaman að hlusta á símtöl og til eru útvarpsstöðvar sem gera út á þá þörf.
2. Elti góðar tónlistarstöðvar af talsverðum ákafa til að hafa alltaf góð ,,lög við vinnuna“. X-ið á vinninginn þessa dagana og misserin, einkum Ómar á morgnana. Brilljant lagaval, meira nýtt en gamalt, en meira af eðaltónlist þarna en víðast annars staðar. Mjög sjaldan að síminn er tekinn upp á X-inu á þeim tímum dags sem ég hlusta mest. Stundum er ég í skapi fyrir Gullbylgjuna, en þar á ég á hættu að heyra í Gilbert O‘Sullivan og það rústar því dæmi. Mikið rosalega er maðurinn leiðinlegur.
3. Stundum heyri ég dagskrárkynningar kringum áhugavert efni og skelli áminningu í dagbókina og reyni að haga vinnunni þannig að mögulegt sé að hlusta á bitastætt efni á meðan ég vinn einhver nauðsynleg en rútínukennd störf. Cohen þættir á Rás 1, klassísk tónlist og áhugaverð nútímatónlist, smá djass í bland við ýmislegt annað kemst þarna inn í tilveruna. Vantar reyndar góðan blúsþátt. Svo kemur Tríó stundum sterkt inn og þættir um fólk sem hefur verið búsett erlendis, hvort tveggja á vegum Magnúsar Einarssonar ef ég man rétt.
4. Hef ákveðna rútínu á virkum dögum, á morgnana þegar ég vakna, þegar ég er orðin þreytt undir hádegið en þó fyrst og fremst á leiðinni í og úr vinnu (sem er 15-60 mínútna akstur eftir akstursskilyrðum og umferðarþunga, en þó fyrst og fremst eftir snattálagi (allt upp í 4 viðkomustaðir á heimleið og stundum gríp ég farþega með á leiðinni heim)). Á morgnana þegar ég er að koma mér í gang hlusta ég á KK og þar sem ég ek yfirleitt í vinnuna á milli kl. 9 og hálf 10 tékka ég oft á viðtölum á Rás 1 áður en ég stilli á X-ið. Inn á milli koma áhugaverð viðtöl, en X-ið á nú samt vinninginn. Á heimleið úr vinnunni næ ég rest af síðdegisútvarpi á Rás 2 og Bylgjunni og ef um snattdag er að ræða þá einum til þrennum fréttum. Undir hádegi er Samfélagið í nærmynd, þar er gaman að hlusta á fréttir frá Noregi og hvað fólk er að lesa.

Á meðan ég pikkaði þessa hugleiðingu (í allmörgum áföngum) inn hlustaði ég meðal annars á Creep með Radiohead, White Stripes, tvö lög með Mumford and sons, eitt með Of Monsters and Men, annað með Metallica og Paint it Black með Rolling Stones, allt á X-inu. Ef mig bráðvantar að eignast lagið sem ég er að hlusta á þá get ég skoðað í tölvunni hvað lagið hét og hver flytur og sótt það á tonlist.is.

Ekki alveg hætt að hugsa um pólitík

Þó ég sé að hugsa um að breyta blogginu mínu í ferðablogg og búin að lofa/hóta því að setja inn Facebook-stöðuna: Hætti í pólitík og farin að spila golf!, þá finnst mér að ef til vill sé komin ögurstund í stjórnmálum, enn einu sinni. Eftir að Kvennalistinn var lagður niður og hluti hans rann inn í Samfylkinguna, ákvað ég að verða pólitískur munaðarleysingi og kunni því bara ágætlega. Svo voru Vinstri græn stofnuð og ég tók þátt í því og tókst að halda mér á  hliðarlínunni í áratug. Svo breyttist allt, búsáhaldabyltingin hreyfði við mér eins og fleirum og ég endaði sem varaþingkona VG, en greinilega án nokkurra starfsskyldna. Löng saga og ekki merkileg. En alla vega, samviskusamlega sótti ég landsfundi og flokksráðsfundi, var ein af fimm sem ekki taldi kostina sem okkur var boðið upp á í samstarfi við Samfylkinguna nógu aðgengilega vegna ESB-mála. Sannfærð um að við hefðum getað gert betur þar, en fyrst svo var ekki var bara að standa sína pligt og hreyfa þeim málum sem mér fannst ástæða til á vettvangi flokksins.

Líklega er ég of seinþreytt til vandræða. Mörg skoðanasystkini mín og vinir hafa horfið úr VG, því miður. Sjálf er ég orðin langþreytt á að finnast ég tala við tómið. Og núna, þegar allt í einu virðist rofa til í baráttugleði forystu VG gegn ESB-ferlinu, af hverju er ég þá full efasemda um að þetta muni snúast rétt? Þannig að ég er ekki hætt í pólitík, en ég er (loksins) farin að spila golf!

Fallegasti staður sem þú hefur komið á

Þegar ég var um tvítugt tókst mér einhvern tíma að lauma mér inn í hóp með systur vinar míns og vinkonum hennar á leið til spákonu í Hafnarfirði. Það væri ekki í frásögur færandi nema vegna þess að hún lýsti í smáatriðum stað erlendis sem hún sagði að ég myndi fljótlega koma á og yrði fallegasti staður sem ég hefði komið á. Ég ætti að senda henni póstkort þaðan. Á þessum árum var maður ekki að fara í ferðalög sí og æ, reyndar fór ég í tvígang sama árið um þetta leyti til útlanda (og það sagði spákonan mér líka) þar sem foreldrar mínir voru í námsleyfi erlendis um þessar mundir. Þegar ég heimsótti þau í Mið-Frakklandi þá átti ég eina ósk og hún var sú að skoða hellamálverkin í Dordogne-dal, sem þá mátti enn skoða með berum augum, sum hver. Þangað var haldið en þegar við vorum rétt að leggja af stað sagði vinnufélagi fóstra míns að við ,,yrðum" að skoða Chateau de Val á leiðinni. Við höfðum aldrei heyrt staðinn nefndan, en þegar við ókum fram á skiltið þangað, ákváðum við að tékka. Leiðin lá um óhrjálegan veg meðfram einhverju framkvæmdasvæði og okkur fannst þetta nú ekki merkilegt umhverfi. En allt í einu opnaðist útsýnið sem sést á meðfylgjandi póstkorti, sem ég hef ekki sent enn, þar sem ég mundi hvorki nafn né heimilisfang á spákonunni góðu. Þannig að ef hún les þetta og þekkir, þá vildi ég gjarnan koma því til skila.